Μια χαρισματική συγγραφέας, από το Βασίλη Βασιλικό

Η Παυλίνα Νάσιουτζικ είναι διδάκτωρ της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Έχει εκδώσει τα βιβλία, Αμερικανικά Οράματα στη Σμύρνη το 19ο αιώνα, Η Συνάντηση της Αγγλοσαξονικής σκέψης με την Ελληνική (Εκδόσεις Εστία, 2002), Μυστικές Εταιρείες και Ελληνικά Πάθη, Οι Άγνωστες Πλευρές της Ελληνοαμερικανικής Ιστορίας το 19ο Αιώνα (Καστανιώτης, 2006). Αυτά από την επιστημονική πλευρά της. Από την καθαρόαιμα λογοτεχνική, το ευπώλητο Μαμάδες Βορείων Προαστίων (Εκδόσεις Μελάνι , 2006) και από τις ίδιες εκδόσεις ένα συγκλονιστικό βιβλίο που δεν το συμπεριλαμβάνει στην εργογραφία της (κακώς, κατά τη γνώμη μου) και αφορά πώς σαν μικρό κορίτσι βίωσε την τραγική ιστορία του πατέρα της όταν αυτός κατηγορήθηκε, καταδικάστηκε και τελικά αθωώθηκε για τη δολοφονία, με 92 σφυριές στο κεφάλι, του ομότεχνου του και συνομοϊδεάτη —αριστεροί και οι δύο- Θανάση Διαμαντόπουλου. Τώρα από τις εκδόσεις Λιβάνη, όπου είχαν κυκλοφορήσει ακόμη δυο μυθιστορήματα της, το Μύκονος Μπλουζ {2007) και το Κάψτε τα Νυφικά (2008), μας προσφέρει το τρίτο της μυθιστόρημα Τρελός Δρόμος τον Έρωτα —με τον χαρακτηριστικό υπότιτλο «Τα όμοια έλκονται, τα αισθήματα έχουν το καθένα τη δική του συχνότητα κι όταν στέλνεις αγάπη επιστρέφει στην πηγή της, δηλαδή εσένα.»- που αναφέρεται, πάντα μέσα στο πλαίσιο της μυθοπλασίας, στα γνωστά γεγονότα του περασμένου Δεκέμβρη στα Εξάρχεια, με τη δολοφονία του Αλέξη Γρηγορόπουλου. Η κεντρική ηρωίδα του βιβλίου είναι η μάνα του δεκαπεντάχρονου Ανέστη, παιδί κι αυτός των βορείων προαστίων, ο οποίος όμως συχνάζει στα Εξάρχεια σαν επαναστατημένος (και όχι επαναστάτης) νεαρός που αντιδρά στην κεφαλαιοκρατική καταγωγή του.
Περισσότερα δεν θα σας πω, γιατί η αξία του βιβλίου είναι στις λεπτομέρειες του και στην ψυχοσύνθεση της μάνας του, της Δανάης, που ερωτεύεται (ας το πούμε έτσι)


Λεζάντα φωτογραφίας Το μυθιστόρημα Τρελός Δρόμος του Έρωτα αναφέρεται, πάντα μέσα στο πλαίσιο της μυθοπλασίας, στο γνωστά γεγονότα του περασμένου Δεκέμβρη στα Εξάρχεια, με τη δολοφονία του Αλέξη Γρηγορόπουλου
έναν... αρχιμανδρίτη. Είναι συναρπαστικό, όπως όλα τα βιβλία της εξάλλου, γραμμένο με οξυδέρκεια, χιούμορ, ισχυρή δόση καίριων επισημάνσεων και όπου η Δανάη, αφού ταλαιπωρήθηκε πέντε χρόνια στο Παρίσι με έναν ψυχαναλυτή που την ερωτεύθηκε, καταλήγει να βρει στον «γκουρού» της, τον αρχιμανδρίτη, την αποκάλυψη της έμπλεης ζωής. Να μια χαρακτηριστική παράγραφος, στη μέση περίπου του βιβλίου: «Τα πέντε χρόνια στο Παρίσι η Δανάη είχε δουλέψει πάνω στην ομορφιά της με το ίδιο πάθος που ο καλλιτέχνης ζωγραφίζει το έργο του που θα είναι το αριστούργημα της ζωής του. Έκανε γιόγκα, pilates, καθημερινά jogging στο δάσος της Βουλόνης [...] Έβαλε γκρι-γαλάζιους φακούς επαφής που έρχονταν σε κοντράστ με τα μαύρα μαλλιά της [...] Μετά την επιστροφή της στην Ελλάδα Τα βράδια δεν εβγαίνε πια. Καθόταν σε ένα δωμάτιο με παλιά ξύλινη επένδυση, Απλετο φως, σκούρο βερνικωμένο πάτωμα, καλυμμένο με χαλιά, αναμμένο τζάκι, κούτσουρα να τρίζουν στη φωτιά, βαριές κουρτίνες, και διάβαζε... [με πάθος φιλοσοφία και λογοτεχνία]. Ο κόσμος της σκέψης την τραβούσε όλο και περισσότερο.» Έχω διαβάσει όλα τα βιβλία της Νάσιουτζικ. Κι εκείνο που διαπιστώνω είναι ότι κατάφερε να δημιουργήσει το δικό της συγγραφικό χώρο όπως π.χ. στα καθ' ημάς ο Μένης Κουμανταρέας ονέδειξε το χώρο γύρω από την πλατεία Βικτωρίας οαν συγγραφικό του πεδίο ή, χωρίς καμία αξιολογική πρόθεση, ο Μάρκες το χωριό Μακόντο ή ο Προυστ την Μπαλμπέκ. Τα «βόρεια προάστια» είναι ένα μόρφωμα της τελευταίας εικοσαετίας. Κι απέκτησαν τη συγγραφέα τους που τα ζωντανεύει με έναν μοναδικό τρόπο στα βιβλία της, μέσα κυρίως από τις γυναίκες. Το τι έμαθα για μάρκες ρούχων, καλλυντικών, παπουτσιών, χτενισμάτων, δεν λέγεται. Αξίζει κάποιος πτυχιούχος της φιλολογίας να κάνει το διδακτορικό του πάνω σε αυτήν τη νέα γεωγραφία του ασυνείδητου πλούτου. Του κιτσαριού που κυριαρχεί, της ανάγκης των μαμάδων του πώς να ξεφορτωθούν τα παιδιά τους (που τα αγαπούν, ωστόσο, οσν κάθε μάνα), ώσπου στο τελευταίο βιβλίο της να κορυφωθεί η αρχαία τραγωδία.
Η Νάσιουτζικ τρέφει μια ιδιαίτερη προτίμηση σε έναν εντελώς άλλου τύπου συγγραφέα και ψυχαναλυτή, τον Γιώργο Χειμώνα. Όπως και η Μαλβίνα Κάραλη. Οι αρσενικοί στα βιβλία της είναι παρενθετικές σκιές που καταπιέζουν και καταπιέζονται από τις γυναίκες τους. Φιλιππινέζες δεν υπάρχουν, ευτυχώς. Σαν χαρακτήρες. Τέλος, ποιο το «μήνυμα» του τελευταίου βιβλίου της; Διαβάστε το, όχι ως μήνυμα, η Νάσιουτζικ αποφεύγει συστηματικά και εκ πεποιθήσεως τη χειραγώγηση του αναγνώστη, αλλά εγώ έτσι, ως μήνυμα, το εκλαμβάνω:
«Όταν έχεις κλειστεί σε ένα γυάλινο πύργο και το μόνο που σε νοιάζει είναι να απομυζείς το δημόσιο κορβανά, έτσι λειτουργείς. Αυτά βλέπουν τα παιδιά και εξαγριώνονται. Έναν κόσμο χωρίς ηθικές αξίες. Έναν κόσμο όπου όλα αγοράζονται και πωλιούνται —ακόμα και οι ψυχές. Έναν κόσμο που ό,τι είναι νόμιμο είναι και ηθικό. Νόμιμη είναι και η πορνεία, είναι ηθική, όμως;».